Górujące nad cmentarzem ewangelickim w Sosnowcu mauzoleum rodziny Dietlów zostało wybudowane w 1912 według projektu Józefa Pomian-Pomianowskiego.
Budynek nawiązuje swoim kształtem do rotundy, a jego elewacja została wykonana z tufu wulkanicznego. Mauzoleum otoczone jest niskim murem, na rzucie prostokąta. Ozdobny portal wejściowy zwieńczono dużym kamiennym kartuszem z chrystogramem, flankowanym potężnymi pilastrami. Wnętrze podzielono na dwie części: górną – pełniącą obecnie rolę kaplicy cmentarnej oraz dolną, w której znajduje się krypta z grobami rodziny Dietlów.
W kaplicy cmentarnej centralne miejsce stanowi kamienny ołtarz. Ściany wyłożono okładziną z marmuru. Mauzoleum pokryte jest potężną kopułą. Sklepienie zdobią kasetony. Posadzkę wykonano z marmuru. Do dziś zachował się otwór do opuszczania trumien, przykryty betonowymi płytami. Poniżej w krypcie pochowano Henryka Dietla, jego żonę Klarę oraz jej brata Richarda Jacoba z żoną Heleną z domu Schroeter. Zachował się także oryginalny świecznik oraz blaszane wieńce z pogrzebu Henryka i jego małżonki, stary krucyfiks, ławki oraz popiersie protoplasty rodu.
Pod koniec II wojny światowej, żołnierz Armii Czerwonej wchodząc do podziemi mauzoleum, przewrócił stojące tam popiersie Henryka Dietla pozbawiając je nosa. W 2016 zostało one poddane renowacji przez Ryszarda Szymonowicza, konserwatora pałacu Dietla, który przywrócił rzeźbie nos. Ze względu na zbyt dużą wilgotność oryginał marmurowego popiersia przeniesiono do kościoła ewangelickiego św. Jana przy ul. Żeromskiego stawiając je obok loży Dietlów w świątyni, a w podziemiach mauzoleum ustawiono kopię, bardziej odporną na niekorzystne warunki panujące w krypcie.
Na początku XXI wieku z mauzoleum wykradziono ozdobne lichtarze, skradziono mosiężne detale z drzwi oraz zerwano obróbki blacharskie. W 2023 przy próbie kradzieży blachy z kopuły mauzoleum zniszczono pokrycie dachowe.
W 2008 parafia złożyła wniosek o wpis obiektu do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Mauzoleum rodziny Dietlów wpisano do rejestru pod numerem A/224/08. W 2009 wykonano naprawę pokrycia dachu i przygotowano plany renowacji mauzoleum. Dzięki wsparciu m.in. miasta Sosnowiec udało się wyremontować elewację, poddać renowacji część okładzin marmurowych wnętrza. Obecnie parafia planuje wykonać generalny remont pokrycia dachowego.
Dodaj komentarz