Wielki Tydzień

Panująca na świecie już ponad rok pandemia nie zmienia faktu, że wkraczamy w końcowy, najważniejszy okres Wielkiego Postu, który przypomina nam o najważniejszych wydarzeniach z historii ludzkości.

Poniżej krótkie resume Wielkiego Tygodnia według ewangelików. Zachęcamy do lektury. (Opisy dot. nabożeństw oczywiście nie dotyczą ściśle czasu panującej pandemii.)


Niedziela Palmowa to 6., ostatnia niedziela Czasu Pasyjnego. Rozpoczyna ona ostatni tydzień Wielkiego Postu, czyli Wielki Tydzień. Niedziela Palmowa to także pamiątka triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Pamiętając o tym radosnym wydarzeniu, należy pamiętać, że ledwie pięć dni później ten sam tłum zupełnie odwrócił się od Galilejczyka… W kościele ewangelickim w Polsce nie ma zwyczaju święcenia palm, ani przychodzenia z palmami do kościołów. Zamiast tego po prostu czyta się historię o wjeździe Jezusa do Jerozolimy zapisaną w którejś z Ewangelii.

Wielki Czwartek to dzień ustanowienia przez Jezusa Chrystusa Wieczerzy Pańskiej. W Kościele Sakrament ten ma różne nazwy: Wieczerza Pańska, Wieczerza Święta, Sakrament Ołtarza, Komunia Święta, Stół Pański, Eucharystia czy Łamanie Chleba.

W tym Sakramencie Chrystus sam przychodzi w swoim Ciele i Krwi pod postaciami chleba i wina.
Dlatego Kościół uroczyście obchodzi Wielki Czwartek jako dzień wdzięczności za Sakrament Ołtarza. W środku Wielkiego Tygodnia jest to dzień szczególny – dzień radosny. Dlatego kolor liturgiczny jest biały, a w liturgii ksiądz śpiewa dziękczynne „Chwała Bogu na wysokościach!,” a zbór odpowiada: „Na wysokościach Bogu cześć”. W czasie nabożeństwa wielkoczwartkowego dzwonią wszystkie dzwony kościelne, które po zakończeniu milkną aż do Wielkanocy.

Luteranie od samego początku wierzą w realną i substancjalną obecność Ciała i Krwi Chrystusa w chlebie i winie (co odróżnia nas od pozostałych protestantów, którzy wierzą raczej w symboliczną obecność Ciała i Krwi Pańskiej w chlebie i winie, a zbliża do rzymskich katolików, którzy wierzą pod tym względem stosunkowo podobnie).

Jednak w odróżnieniu od rzymskich katolików Wielki Czwartek nie jest dla luteran pamiątką ustanowienia sakramentu kapłaństwa. Luteranie (i wszyscy protestanci) nie uznają już kapłaństwa w rozumieniu rzymsko-katolickim (starotestamentowym) lecz uważają, że kapłaństwo ofiarnicze zakończyło się wraz ze śmiercią Jezusa na krzyżu. Ewangelicy natomiast  odwołują się do koncepcji powszechnego kapłaństwa wszystkich ochrzczonych. Jest to jednak kapłaństwo dziękczynne.


 

Wielki Piątek jest dla ewangelików – luteran wielkim dniem w roku kościelnym ze względu na pamiątkę śmierci Pana Jezusa, a także ze względu na luterańską „teologię krzyża”. To dzięki krzyżowi i śmierci Chrystusa, my nie musimy już nic czynić aby być zbawionymi…

Jeśli spytać by ewangelików, który dzień w roku jest dla nich najważniejszy, wielu bez wahania odpowie, że właśnie Wielki Piątek.
Nie do końca wiadomo jak Ojciec Reformacji, ks dr Marcin Luter obchodził Wielki Piątek i czy ówczesna forma wielkopiątkowych nabożeństw była taką, do jakiej jesteśmy dziś przyzwyczajeni.

Wiadomo jednak, że Luter nie napisał żadnej pieśni pasyjnej ani wielkopiątkowej, natomiast pozostawił pieśń wielkanocną – „Chrystus był w śmierci mocy”, która oparta jest na starokościelnej pieśni: „Chrystus Pan zmartwychwstał”. Dla Lutra Wielki Piątek był nierozłącznie związany z Wielkanocą.
Obecnie w większych parafiach zazwyczaj odprawia się przeważnie dwa nabożeństwa z Sakramentem Ołtarza: przed południem i w godzinach popołudniowych (lub wieczorem).

Na ołtarzu i ambonie w kościołach dominuje kolor czarny. Nie dzwonią dzwony, panuje poważna atmosfera. W liturgii śpiewamy tzw. improperia tzn. skarga Boga nad Jego ludem z błagalnym starożytnym śpiewem ludu tzw. trishagion: „Święty Boże, Święty Mocny …”, Improperia i trishagion śpiewany jest we wszystkich Kościołach historycznych.

Luteranie starają się również ograniczyć pracę i wykonywanie niepotrzebnych obowiązków do minimum.Również w domach króluje nastrój zadumy i powagi.

Z uwagi na charakter tego dnia, na mocy ustawy o Kościele Ewangelicko-Augsburskim w RP, wszyscy chętni luteranie mogą otrzymać dzień wolny w pracy lub szkole.


 Wielka Sobota to w kościele przygotowania do Wielkanocy. Przed południem w niektórych parafiach odprawiane są nabożeństwa związane z pogrzebem i złożeniem Chrystusa do grobu.

O zachodzie słońca lub też w nocy w wielu kościołach chrześcijańskich, także luterańskich, odprawiana jest liturgia wielkosobotnia polegająca na czytaniu historii Izraela: wyjście z Egiptu i przejście przez Morze Czerwone.

W polskich realiach od lat organizowane jest w Diecezji Cieszyńskiej młodzieżowe spotkanie pod nazwą Bezsenna noc. Łączy ona elementy refleksji nad Słowem Bożym, dialogu, śpiewu, koncertu. Zaczyna się w Wielką Sobotę ok 22.00 w nastroju pasyjnym, kończy się ok. 2.00 już świąteczną radością.

Wielka Sobota jest dniem ciszy. Ciało bowiem Jezusa odpoczywa w grobie, a dusza zwiastuje Ewangelię umarłym wyrywając je z piekieł (z krainy umarłych).
Dlatego też symbolicznie w wielu parafiach odprawiane są nabożeństwa na cmentarzach, które mają przypominać o owym zwiastowaniu Ewangelii duchom będącym w więzieniu (1 P 3, 18).

W kościołach protestanckich, w tym ewangelickich święci się pokarmy. Ewangelicy starają się święcić każdy pokarm i każdy posiłek, nie tylko ten jeden w roku. Święcenie to odbywa się jednak inaczej (niż większość Polaków sądzi) – poprzez Słowo Boże – to jest przez zmówienie modlitwy opartej na Biblii, a nie przez polewania wodą (w kościele ewangelickim nie ma czegoś takiego, jak woda święcona). Dokonuje tego głowa rodziny przy stole, a nie ksiądz w kościele. Samo polewanie wodą wybranych pokarmów (jaja, mięso, etc.) wywodzi się z czasów pogańskich i jako pogański zwyczaj zostało przez ewangelików zarzucone.

Zachęcamy w tym roku także do uczestnictwa i oglądania nabożeństw w telewizji, radiu i Internecie. Szczegóły poniżej.

Transmisje i nagrania nabożeństw – okres świąteczny 2021